به گزارش میانخبر، روز 15 ماه مبارک رمضان سالگرد شکوهمند میلاد سبط اکبر پیامبر، قهرمان مقاومت و شکیبایی و نخستین سلاله پاک رسالت، حضرت امام حسن مجتبی علیه‌السلام است.

نخستین فرزند علی و فاطمه در شب نیمه ماه رمضان در سال سوم هجرت دیده به جهان گشود، پدرش امیرالمومنین علی علیه السلام که وصی بلافصل پیامبر است و مادرش فاطمه زهرا سلام علیها که پیامبر خدا به او لقب ام ابیها را عنایت کرد.

علاقه پیامبر به این فرزند و برادرش حسین ابن علی (ع) آنچنان بود که با همه دشمنی‌های معاندین نتوانستند آنرا انکار نمایند، مردم بارها از زبان پیامبرشان سخنان فراوان درباره حسن و حسین شنیده بودند که می‌فرمود حسن و حسین دو امانت من میان امت من هستند و آنان سروران جوانان بهشتی‌اند یا اینکه مکرر می‌فرمودند خدایا من این فرزند را دوست می‌دارم خدایا تو نیز دوست بدار آن‌کس را که او را دوست بدارد گویا پیامبر اصرار داشت که مردم این علاقه شدید را تماشا کنند.

در بیان فضائل و سجایای اخلاقی و رفتاری امام حسن مجتبی(ع) سخن بسیار است که ما در این مقال به چند نمونه‌ای از آن اشاره می‌کنیم.

1- کرامت و سخاوت آن حضرت در تاریخ آمده است که آن حضرت تمام مالش حداقل دوبار در راه خدا بین فقرا و نیازمندان تقسیم کرد.

2- کظم غیظ و بخشش: حضرت غلامی داشت که روزی مرتکب کار زشت شد که می‌بایست کیفر می‌شد وقتی حضرت تصمیم به کیفر او گرفتند آن غلام آیه وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ را خواند حضرت فرمودند کظمت غیضی یعنی خشم را فرونشاندم بلافاصله غلام جمله وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ قرائت کردند حضرت فرمودند عفوت عنک یعنی تو را عفو کردم و بعد از این بیان حضرت بلافاصله غلام جمله وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ قرائت کرد امام فرمودند أنت حر لوجه الله تو در راه خدا آزاد هستی ...

3- اخلاق نیک: در کتب تاریخ مشهور است که مردی شامی که تربیت شده تفکر اموی و فریب خورد تبلیغات گسترده شامیان شده بود وارد مدینه شد و چشمش به امام مجتبی(ع) افتاد و شروع به بدگویی آن حضرت کرد و بی‌ادبانه به امام توهین می‌کرد تا جایی که یاران امام خشمگین شدند و خواستن آن مرد شامی را تنبیه کنند اما امام اجازه تنبیه ندادند بلکه با زبان نرم فرمودند ای مرد شامی معلوم است مسافری و شاید خسته باشید و نیاز به مکانی داشته باشید اگر می‌خواهید استراحت کنید محل خواب را برایت فراهم کنم و اگر نیاز مالی داری می‌توانم کمکت کنم و این هنگام که مرد شامی به اختیار در مقابل خلق نیکوی امام عرض کرد اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ خدا می‌داند که رسالت و امامت را در کجا قرار دهد.

4- شجاعت و دلیری: در جنگ جمل که بوسیله عده‌ای نمک نشناس برعلیه امیرالمومنین براه افتاد، حضرت در میان تیرباران‌های شدید به امر پدر وارد معرکه جنگ شد و تقریبا با یک عمل قهرمانانه جنگ به پایان رساند.

5- دفاع از مظلوم: در جریان تبعید صحابی بزرگ پیامبر جناب اباذر غفاری بوسیله عثمان که باید بدون بدرقه کننده مدینه ترک می‌کرد امام همراه با پدر بزرگوار و برادر گرانقدر اباذر را بدرقه کردند و در حین بدرقه سخنانی زیبا و آموزنده و به یادگار ماند در خطاب به ابوذر فرمود ای عم بزرگوار دنیا را تحقیر کن و بر این شکنجه‌ها و تلخی شکیبا باش.

امام مجتبی علیه‌السلام زندگی‌اش به سه دوره تقسیم می‌شود بخشی در زمان حیات رسول الله است و بخشی در زمان حیات پدر بزرگوارش علی علیه‌السلام و بخشی هم از زندگی آن حضرت در عصر معاویه است.

هفت سال از زندگی امام حسن در عصرنبوی گذشت از لحظه ولادت تا زمان رحلت پیامبر امام همیشه با پیامبر همراه است پیامبر مکرر در مورد امام مجتبی و برادرش سفارش به محبت و مودت می‌کرد و با بیانات مختلف مردم را به عظمت و بزرگی آنان توجه می‌داد، مثلا می‌فرمود "انا الحسن و الحسین سیداشباب اهل الجنته هما امامان تاما اوقعدا" حسن و حسین آقای جوانان اهل بهشتند و هر دو امام هستن چه قیام بکنند و چه شرایط اجازه قیام را به آنها ندهد.

انس ابن مالک می‌گوید بسیار می‌شد که رسول خدا را ملاقات می‌کردم در حالی که حسن و حسین بر روی سینه آن حضرت نشسته‌اند و حضرت می‌فرمود این دو ریحانه من هستند.

جناب سلمان از پیامبر نقل کرد که فرمود هرکس این دو را(حسن و حسین) دوست بدارد من هم او را دوست می‌دارم و هرکس را که من دوست بدارم خدا او را دوست دارد و هرکس را که خدا دوست بدارد او اهل بهشت است.

امام حسن(ع) مدت 37 سال تمام با پدر بزرگوارش زندگی کرد که این دوره همراه با فراز و نشیب‌های فراوان بود از جریان سقیفه تا خانه نشینی حضرت علی علیه السلام و تا حضور در جنگ‌های جمل و صفین و نهروان که سخن در این باب فراوان است.

امام حسن(ع) بعد از پدر فقط شش ماه در مسند حکومت قرار داشت که با عهدشکنی و شیطنت‌های دستگاه اموی مواجه گردید و در این دوره امام از یک طرف با کارشکنی معاویه روبرو بود و از طرف دیگر با یارانش؛ حضرت بارها لشکر آماده کرد که با معاویه وارد جنگ شود ولی هر دفعه با نامردی یارانش قدرت مقابله با معاویه از او گرفته می‌شد و نهایتا معاویه با فریب همسر بی‌وفایش حضرت را با زهر مسموم و نهایتا در 28 ماه صفر سال 50 هجری به شهادت نائل شد.

تمام زندگی آن حضرت سرشار از معنویت و بندگی خدا و خدمت به مردم بوده است در پایان یک حدیث نورانی از امام مجتبی(ع) تقدیم خوانندگان گرامی:

إِنَّ أَبْصَرَ الْأَبْصَارِ مَا نَفَذَ فِي الْخَيْرِ مَذْهَبُهُ- وَ أَسْمَعَ الْأَسْمَاعِ مَا وَعَى التَّذْكِيرَ وَ انْتَفَعَ بِهِ- أَسْلَمُ الْقُلُوبِ مَا طَهُرَ مِنَ الشُّبُهَاتِ

فرمود: امام مجتبی علیه‌السلام بینان‌ترین بینایی آن است که در مسیر خیر راه یابد و شنوا ترین شنوایی آن است که پندار را به جان بپذیرد و از آن سود ببرد و سالم‌ترین قلب آن است از تردیدها پاک باشد.

نویسنده : حجت الاسلام سیدجعفر علوی